Meditatie

Wat is eigenlijk meditatie en wat is het doel ervan? Waarom zou ik het doen?

‘Meditatie’ is de vertaling van het Sanskriet woord ‘bhavana’ wat letterlijk ‘cultiveren’ of ‘ontwikkeling’ betekent. Een boer doet aan ‘bhavana’ als hij de aarde ploegt en het graan zaait; hij cultiveert de aarde. Het oude India in de tijd van de Boeddha was een agrarische maatschappij. Als de Boeddha het woord ‘bhavana’ gebruikt dan ruik je de aarde en het gras. Het is een heel gewone, alledaagse term die hij gebruikt om een geestelijke ontwikkeling mee aan te duiden, waarbij het de bedoeling is om begeerte, woede en domheid te transformeren tot wijsheid en liefde. Dat doel wordt meestal ‘verlichting’ genoemd. ‘Verlichting’ is de vertaling van het Sanskriet woord ‘Bodhi‘ wat letterlijk betekent:  ‘ontwaken’ of ‘inzicht’. Het inzicht dat ‘ik’ meer ben dan alleen dit lichaam met zijn gedachten en emoties, dat mijn ware (Boeddha)geest stil en open is, uitgestrekt als de hemel, en mijn ware (Boeddha)hart ruim en onmetelijk als het universum. Dat is niet iets onbereikbaars, het is mijn meest natuurlijke staat van zijn. 

Rust

Maar veel mensen zegt dat woord verlichting niets, ze zijn alleen op zoek naar rust. En als je meditatie serieus beoefent dan zal je rust vinden. Maar het is als in de natuur: na een donderbui is er veel ozon in de lucht en dat voelt heel stil en zuiver. Zo iets zoek ik in mijn meditatie. Die momenten komen ook, maar in de natuur is daar wel een donderbui aan vooraf gegaan. Op het meditatiekussen is dat niet anders.

Concentratie

Gevraagd naar motivatie om te mediteren komen mensen met de meest uiteenlopende woorden. Ik noem er drie: concentratie, vertrouwen en liefde. Wat concentratie betreft: als kind speelde ik vaak met een loep en een vetertje. Met de loep kon je de zonnestralen bundelen en op het uiteinde van het vetertje richten. Als je dat heel precies deed kon het vetertje opeens gaan branden. Zo ook in meditatie: in stilte raakt mijn geest geconcentreerd en kan er opeens iets opvlammen, kan er een inzicht ontstaan, iets helder worden.

Vertrouwen

In meditatie kan er ook iets stil worden, een overgave, een weten: het is goed. Ook al zijn de omstandigheden nog steeds helemaal niet goed. Maar het is goed op een manier die voorbij gaat aan goed of fout, aangenaam of onaangenaam. Een diep en bodemloos vertrouwen dat het goed is zoals het is, een verblijven in mijn ruime, stille Boeddha geest, die niet “van mij” is, maar universeel.

Liefde

Meditatie gaat niet alleen over een open geest maar ook over een ruim hart. We hebben in het boeddhisme Quan Yin (China) of Kanzeon (Japan), bodhisattva van mededogen, die de jammerklachten van de wereld hoort en het lijden mede draagt. Quan Yin staat voor de onmetelijkheid van mijn hart. En dat betekent niet dat ik alle problemen in de wereld zou moeten oplossen maar dat ik mijn ogen er niet voor sluit, dat ik de pijn ervan voel, omdat ik één ben met de wereld. Meditatie en boeddhisme gaan over non-dualiteit.