Zen

Toen ik begon met mediteren wilde ik vooral op een kussentje zitten omdat ik merkte dat mij dat goed deed. Ik was niet bovenmate geïnteresseerd in de boeddhistische filosofie en had al helemaal niet de ambitie om boeddhist te worden.

Maar op een gegeven moment realiseerde ik me dat ik langzaam aan zo doordrongen was van het hele boeddhistisch gedachtegoed en de  praktijk van de meditatie dat de conclusie was: eigenlijk ben ik al boeddhist. Misschien moet ik maar de ceremonie doen waarbij je “uit de kast komt” als boeddhist: Jukai, waarover straks meer. Het  was zo iets als jaren samen wonen en dan besluiten om toch maar te gaan trouwen.

Als je op een gegeven moment het gevoel hebt dat je meditatie praktijk meer is dan een vrijblijvende oefening, maar dat het een spiritueel levenspad is dat je bewust wilt gaan omdat het je leven verrijkt en verdiept, dan kun je een ceremonie doen om dat gevoel te bevestigen en het commitment aan je eigen beoefening te verdiepen. Hieronder iets meer over de mogelijkheden binnen de Zen boeddhistische traditie.

Dokusan

Dokusan is de mogelijkheid van een individueel gesprek met de leraar. Dat gesprek gaat over je beoefening en alles wat je daar in kunt tegen komen. Het is ook mogelijk om in de groep vragen te stellen maar in een één op één gesprek kun je soms meer de diepte ingaan. Dokusan is alleen mogelijk in de doorgaande groep, niet in de introductie.

Koan

Het is ook mogelijk om dokusan te gebruiken voor koan studie. Koans zijn korte verhaaltjes over verlichtingservaringen van vroegere monniken en meesters. Ze vertellen vaak in een paar zinnen hoe een monnik tot inzicht kwam. De bedoeling is om die zinnen te bestuderen, uit je hoofd te leren, er mee te “zitten” en aan je leraar het inzicht te presenteren dat de betreffende monnik ten deel viel, zodat het ook jouw inzicht wordt.

Shoken

Shoken is een kleine ceremonie waarbij je aan je leraar vraagt of je officieel zijn student kunt worden. De relatie tussen leraar en leerling is in de Zen traditie heel belangrijk. Misschien wel vergelijkbaar met het gilde systeem in de middeleeuwen. Je bent eerst leerling timmerman, dan gezel en uiteindelijk hoop je zelf een meester timmerman te worden. Shoken is een korte, ceremoniële bevestiging van het feit dat je met een bepaalde leraar echt in zee gaat.

Jukai

Jukai is de ceremonie waarbij je de boeddhistische voorschriften aanneemt. In onze traditie worden die voorschriften positief geformuleerd. Dus niet: ‘ik beloof om niet te doden’, maar: ‘ik beloof alle leven te waarderen, te beschermen en te ondersteunen.’ Zo zijn er tien grote voorschriften. Jukai wordt ook wel geformuleerd als: je toevlucht nemen tot de Boeddha, de Dharma en de Sangha. Je zoekt steun bij de Boeddha en zijn leer (de Dharma) en de gemeenschap van beoefenaren (de Sangha) helpt je daarbij. Als je Jukai doet dan moet je zelf een rakusu (een soort slabbetje) maken van zwart katoen en je krijgt een boeddhistische naam.